Sacco και Vanzeti : Ένα ταξίδι στο χρόνο
Προς όλα τα συντρόφια, τους αναρχικούς αδερφούς και αδερφές μας που βρίσκονται στην εκδήλωση που διοργανώνει η Αναρχική Βιβλιοθήκη Kaos.
Αφήνουμε την σκέψη μας να δραπετεύσει και να ταξιδέψει μέχρι τη κεντρική Βραζιλία και στέλνουμε αυτές τις λίγες λέξεις με την ελπίδα, πως έστω και για λίγο, θα μπορέσετε να αισθανθείτε την παρουσία μας δίπλα σας.
Με αφορμή το θέμα της εκδήλωσης που γίνεται στα πλαίσια της Διεθνούς Εβδομάδας Αλληλεγγύης στους αναρχικούς αιχμαλώτους και που αφορά την υπόθεση των Nicola Sacco και Vartholomeo Vanzetti θα θέλαμε και εμείς να καταθέσουμε τη δική μας προσωπική και ιστορική συνεισφορά.
Η Συνωμοσία Πυρήνων της Φωτιάς ήταν από τη πρώτη στιγμή μια ομάδα άμεσης δράσης που φιλοδοξούσε σε μια γενικότερη όξυνση της αναρχικής επιθετικής παρουσίας στην Ελλάδα. Για αυτό τον λόγο, πέρα από το όποιο επίπεδο της δικής της δράσης, δε δίσταζε να ασκήσει συχνά κριτική στις θέσεις εκείνες που πίστευε πως αποτελούσαν τροχοπέδη στη γενίκευση αυτής της όξυνσης. Όταν τελικά έφτασε το πλήρωμα του χρόνου και η καταστολή χτύπησε τη δική μας πόρτα, είχαμε πλήρη αντίληψη ότι η σταση μας θα ήταν κατώτερη των περιστάσεων, δικαιώνοντας ίσως και κάποιες κακές γλώσσες, εαν δεν υπερασπιζομασταν την ταυτότητα, τη δράση και την υπόσταση μας, κι ότι μάλιστα μια τετοια σταση θα ηταν εντελώς αναντίστοιχη απέναντι στις δικές μας προγενέστερες κριτικές. Έτσι λοιπόν, επτά χρόνια μετά τη μέρα που μας χτύπησε η καταστολή, παραμένουμε στις επάλξεις της αναρχικής αξιοπρέπειας, έτσι όπως εμείς την αντιλαμβανόμαστε. Ακριβώς το γεγονός ότι αρνηθήκαμε με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο τον αυτοεξευτελισμό μας και υπερασπιστήκαμε δίχως να υποχωρησουμε τις πολιτικες μας θέσεις, το πληρώνουμε μεχρι και σήμερα.
Πηγαίνοντας πίσω στο χρόνο λοιπόν, σε εκείνη την εποχή όπου άλλοι δύο αναρχικοί της πράξης, δύο σύντροφοι σφυρηλατημένοι στη φλόγα της αναρχικής εξέγερσης, οι Nicola Sacco και Vartholomeo Vanzetti, συνελήφθησαν με την κατηγορία της ένοπλης απαλλοτρίωσης μετά φόνου, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με προκλήσεις που δεν είναι καθόλου άγνωστες σε ολόκληρη την ιστορία του αναρχικού κινήματος.
Είναι γεγονός πλέον που προκύπτει από πληθώρα στοιχείων πως οι δύο σύντροφοι,συμμετείχαν σε άτυπα μαχητικά δίκτυα αναρχικής συγγένειας που όλα τους περιστρέφονταν γύρω από πολιτικά έντυπα, όπως η αναρχική εφημερίδα Cronaca Sovversiva. στην έκδοση της οποίας βοηθούσαν και οι ίδιοι, και η οποία ανοιχτά προωθούσε την αναγκαιότητα της προπαγάνδας μέσω της πράξης. Είναι, επίσης, γνωστό πως αυτά τα άτυπα μαχητικά δίκτυα ήταν υπεύθυνα για μια σειρά επιθέσεων που συγκλόνησαν τις ΗΠΑ από το 1914 και μετά, και πως χρηματοδοτούνταν από ένοπλες απαλλοτριώσεις. Είναι τέλος γεγονός ότι οι ίδιοι οι σύντροφοι των Sacco και Vanzetti είχαν εκμηστερευθεί, μετά την εκτέλεση των δυο συντρόφων, πως ήταν δύο από τους πέντε ληστές του εργοστασίου παπουτσιών στο Braintree της Μαουχουσέτης. Ένας από τους συντρόφους των Sacco και Vanzetti για παράδειγμα, ο Mario Buda, σε συνέντευξη που του είχαν πάρει σχετικά με τη χρηματοδότηση της ομάδας του είχε απαντήσει: “Συνήθως πηγαίναμε και τα παίρναμε από εκεί που ήταν”, εννοώντας τις τράπεζες και τα εργοστάσια. Ο ίδιος, επίσης, πολλά χρόνια αργότερα, το 1955, είχε δεχθεί επίσκεψη από τον αναρχικό Charles Poggi, ο οποίος ερευνούσε για ιστορικούς λόγους την υπόθεση των Sacco και Vanzetti. Στη μεταξύ τους συζήτηση ο Buda παραδέχτηκε τουλάχιστον τη συμμετοχή του Sacco στη συγκεκριμένη ληστεία στο Braintree με τη φράση “Sacco c’era” (ο Sacco ήταν εκεί). Ο Poggi έμεινε με την εντύπωση πως και ο ίδιος ο Buda ήταν ένας από τους ληστές αλλά από διακριτικότητα δεν έθιξε το θέμα.
Οι δύο σύντροφοι είχαν συλληφθεί μετά από καταδίωξη και ενώ οπλοφορούσαν . Χωρίς την τεχνική της βαλιστικής έρευνας, που τότε δεν είχε τελειοποιηθεί, δεν υπήρχε κανένα άλλο επιβαρυντικό στοιχείο εναντίον τους καθώς το σύνολο των μαρτύρων δεν μπορούσε να καταθέσει κάτι αξιόπιστο. Έτσι λοιπόν, οι δύο σύντροφοι επέλεξαν να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους δηλώνοντας αθώοι για τη ληστεία αλλά ένοχοι ως αναρχικοί σε μια εποχή που ακόμα και αυτό αρκούσε για να διωχθείς, να βασανιστείς, να φυλακιστείς ή να απελαθείς καθώς το κύμα αναρχικών επιθέσεων που συγκλόνιζε τις ΗΠΑ είχε οδηγήσει το κράτος να λάβει έκτακτα μέτρα εναντίον αναρχικών, ντόπιων ή μεταναστών, με μια σειρά ειδικών νόμων.
Στο αποκορύφωμα αυτής της αντι-αναρχικής υστερίας που εύσχημα βαφτίστηκε “Κόκκινος τρόμος”, οι δύο σύντροφοι προσπάθησαν να ισορροπήσουν σε μια λεπτή γραμμή, ώστε να αποφύγουν αφενός την θανατική ποινή και αφετέρου να διατηρήσουν την αξιοπρέπεια τους καθώς ποτέ τους δεν αρνήθηκαν τις πολιτικές τους θέσεις, παρά το γεγονός ότι αυτό από μόνο του αρκούσε για να λειτουργήσει επιβαρυντικά.
Δυστυχώς όμως, στην ιστορία τόσα χρόνια μετά, δεν εχει μείνει παρά η αναγωγή της υπόθεσης των δυο συντρόφων σε σύμβολο κρατικής σκευωρίας. Έχει επικρατήσει μια ιστορική αφήγηση που ρίχνει πέπλο στο ευρύτερο πολιτικό πλαίσιο της εποχής στην οποία εξελίχθηκε η δίωξη των δύο συντρόφων αλλά και που σκοπίμως παραπλανά εμφανίζοντας τους ως οργανωμένους συνδικαλιστές, τη στιγμή που οι Sacco και Vanzetti όπως και το σύνολο σχεδόν των συντρόφων τους γύρω από την Cronaca Sovversiva απεχθάνονταν τις επίσημες φορμαλιστικές αναρχικές οργανώσεις ερχόμενοι συχνά σε αντιπαράθεση μαζί τους. Αντί λοιπόν η υπόθεση των δυο συντρόφων να αποτελεί ένα διαχρονικό έρεισμα για τη διαρκή αναρχική εξέγερση, έχει καταλήξει μια ιστορία που εξυψώνει την αξία της θυματοποίησης.
Η νοοτροπία αυτή δεν μας είναι καθόλου άγνωστη καθώς τη συναντάμε και στις μέρες μας. Φυσικά κάθε σύντροφος έχει πάντοτε το δικαίωμα να μην παραχωρεί ούτε χιλιοστό από τον εαυτό του στον εχθρό, ειδικά όταν δεν μπορούν να προκύψουν στοιχεία ικανά να τον καταδικάσουν. Όμως μία τέτοια θέση απέχει πολύ από τον πολιτικό φετιχισμό της θυματοποίησης που ξεχνά εντέχνως όσους επιλέγουν να υπερασπιστούν αυτοπροσώπως τη μαχητική τους στράτευση στην αναρχία. Κι αν αμφιβάλει κανείς, δεν έχει παρά να αναρωτηθεί γιατί ποτέ δεν γίνεται μνεία για τους υπόλοιπους συντρόφους των Sacco και Vanzetti. Αλήθεια, ποιοί θυμούνται ή ποιοί γνωρίζουν για το κορίτσι-δυναμίτη , τη 19χρονη συντρόφισσα Gabriella Antollini που ανέλαβε την ευθύνη για την μεταφορά όπλων και εκρηκτικών; Πόσοι θυμούνται τον Nicola Recci που έχασε σχεδόν ολόκληρο το χέρι του ενώ κατασκεύαζε εκρηκτικούς μηχανισμούς; Πόσο συχνά μνημονεύεται ο Carlo Valdinoci που σκοτώθηκε από την έκρηξη βόμβας που σχεδίαζε να τοποθετήσει στο σπίτι του υπουργού δικαιοσύνης Palmer ή ο Andrea Salsedo που εκπαραθυρώθηκε από τα γραφεία των μπάτσων στη διάρκεια της ανάκρισης του για μια ανάληψη ευθύνης που βρέθηκε στο τυπογραφείο του; Όλοι αυτοί και πόσοι άλλοι αναγράφονται με ψιλά γράμματα στην ιστορία, γιατί έτυχε να μην είναι αθώοι.
Αξίζει να σημειωθεί πάντως, ότι παρά το γεγονός ότι οι σύντροφοι Sacco και Vanzetti διατήρησαν την προαναφερθείσα υπερασπιστική γραμμή ουδέποτε αποκηρυξαν την εξεγερτική κληρονομιά που μοιράζονταν με τους υπόλοιπους συντρόφους τους. Και αυτό πιστοποιείται από το πλήθος επιθετικών ενεργειών σε όλο τον κόσμο που έγιναν ως ένδειξη αλληλεγγύης προς τους δύο συντρόφους. Από την έκρηξη άμαξας-βόμβας στην Wall Street μέχρι την αποστολή δέματος βόμβας στον Αμερικάνο πρέσβη στο Παρίσι, καθώς και τις δεκάδες βόμβες σε Αμερικάνικες πρεσβείες πολλών χωρών. Οι ίδιοι οι σύντροφοι πολύ συχνά προέτρεπαν σε αντίποινα ενάντια στο κράτος και τους δικαστές. Τον Ιούνιο του 1926 σε ένα τεύχος της Protesta Umana ο Vanzetti έγραφε μεταξύ άλλων: “Θα προσπαθήσω να δω τον Thayer νεκρό πριν ανακοινώσει την ποινή μας”, και συνέχιζε με μια προτροπή προς τους συντρόφους του, “εκδίκηση, εκδίκηση στο όνομα μας και στα ονόματα των ζωντανών και των νεκρών μας”. Το κείμενο τελείωνε με το “Η Υγεία Βρίσκεται Μέσα Σου”, που ήταν ο τίτλος ενός εγχειριδίου κατασκευής εκρηκτικών μηχανισμών που είχε δημοσιεύσει η Cronaca Sovversiva.. Για κάποιους μάλιστα το εγχειρίδιο αυτό είχε μεταφραστεί από τα ιταλικά στα αγγλικά από την Emma Goldman.
Όμως ακόμα και σήμερα παραγνωρίζεται η πλούσια συνεισφορά της εξεγερτικής αναρχίας στο κίνημα αλληλεγγύης στους Sacco και Vanzetti, το οποίο, ειδικά ενόψει του καλέσματος για τη Διεθνή Εβδομάδα Δράσης αξίζει να θυμόμαστε στην πληρότητα του. Εξάλλου όποιος νομίζει ότι η αποστασιοποίηση από την εκδήλωση της επιθετικής αναρχικής αλληλεγγύης είναι κάτι νέο, είναι βαθιά γελασμένος. Την ίδια εποχή που στην Αργεντινή ορισμένοι αναρχικοί κύκλοι έβαζαν στο στόχαστρο της κριτικής τους τον Severinno Di Giovani κατηγορώντας τον ακόμα κι ως φασίστα, η χήρα του Sacco του έστελνε μια επιστολή λίγες μέρες μετά την εκτέλεση των δυο συντρόφων για να του εκφράσει τις ευχαριστίες της για την στήριξη που τους είχε δείξει. Στην ίδια μάλιστα επιστολή του υποδείκνυε τον διευθυντή της εταιρείας τσιγάρων Combinador που είχε προσφερθεί να δώσει σε μια συγκεκριμένη μάρκα τσιγάρων την επωνυμία “Sacco & Vanzetti”, προσπαθώντας να αποκομίσει κέρδος από τη δημοσιότητα που είχε πάρει η υπόθεση τους. Στις 26 Νοεμβρίου του 1927 ένα υποκατάστημα της συγκεκριμένης εταιρείας ανατινάχτηκε στο Buenos Aires από τον Di Giovani και τους συντρόφους του. Μάλιστα στην ίδια ομάδα φέρεται να συμμετείχε και ο σύντροφος των Sacco και Vanzetti, ο Ferrecio Coacci, από τότε που απελάθηκε από τις ΗΠΑ. Ο Coacci ήταν επίσης ύποπτος για την ληστεία για την οποία τελικά καταδικάστηκαν οι δύο σύντροφοι και μάλιστα το δικό του σπίτι ήταν το πρώτο που ερευνήθηκε για την υπόθεση αυτή.
Ελπίζουμε με αυτά τα λίγα λόγια να προκαλέσουμε το ενδιαφέρον των παρευρισκόμενων για μια αυθεντική και συντροφική συζήτηση πάνω σε όλα αυτά τα ζητήματα καθώς δυστυχώς προκύπτει ότι είμαστε καταδικασμένοι να μη μαθαίνουμε τίποτα από την ιστορία μας καταλήγοντας να κάνουμε τα ίδια λάθη ξανά και ξανά.
Στέλνουμε μέσα από την καρδιά μας τους πιο θερμούς μας χαιρετισμούς σε όλους σας.
Για το τέλος ας κρατήσουμε μια φράση του αναρχικού Luigi Galleani, συντρόφου των Sacco και Vanzetti, και ιδρυτή της Cronaca Sovversiva : “Καμιά πράξη εξέγερσης δεν είναι άχρηστη, καμία πράξη εξέγερσης δεν είναι βλαβερή”.
Τα μέλη της Συνωμοσίας Πυρήνων της Φωτιάς
Μιχάλης Νικολόπουλος
Γιώργος Νικολόπουλος
Χάρης Χατζημιχελάκης
Παναγιώτης Αργυρού
Θεόφιλος Μαυρόπουλος
Δαμιανός Μπολάνο